فلنج چیست؟ انواع فلنج و کاربرد فلنج

• فلنج چیست ؟! این نخستین پرسشی است که با شنیدن نام فلنج در ذهن شما شکل می گیرد! فلنج به قطعاتی کاربردی برای اتصال لوله و تجهیزات پایپینگ به یکدیگر گفته می شود. فلنج ها معمولاً منافذ و فضاهای مشخصی دارند. این منافذ با چفت و بست خاصی سبب اتصال تجهیزات و قطعات مختلف به هم می شود.
• به دلیل افزایش تقاضا برای استفاده از فلنج، این ابزار کاربردی در انواع مختلفی طراحی و ساخته می شود. جنس و مشخصات فنی فلنج می تواند متفاوت باشد. فولاد یا استیل، چدن و برنج از مهمترین مواد سازنده انواع فلنج است. مشخصات فنی فلنج نیز از حیث نحوه اتصال، شکل ظاهری، ابعاد و اندازه، استاندارد ساخت و قابلیت ها متفاوت است. شما با بررسی جدول استاندارد فلنج ها می توانید مشخصات طیف وسیعی از انواع فلنج را مطالعه کنید.

فلنج چیست و چه کاربرد انواع فلنج

• اتصالات انواع لوله فلزی و تجهیزات پاپینگ
• پرکاربرد برای پمپ ها، مخازن تحت فشار و…
• تغییر جنس و یا تغییر قطر و اندازه لوله ها در سیستم های تأسیساتی
• اتصال به انواع شیرآلات فولادی و فلزی ( Valves ) با قابلیت تعمیر آسان
• پرکاربرد برای اتصالات موردنیاز برای تجهیزات دقیق
• استفاده برای شرایطی که نیاز به جداسازی در سیستم لوله کشی باشد.

مزایای استفاده از فلنج

همان گونه که بیان شد، فلنج ها به دلیل مزایای کم نظیر خود، محبوبیت بسیار بالایی در میان مهندسان دارد. از مهمترین آن ها می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• نصب و استفاده بسیار ساده در اتصالات پایپینگ سهولت در نصب یکی از نکات کلیدی برای اتصالات پایپینگ و سیستم های لوله کشی است. ویژگی مهمی که فلنج با ساختار خاص خود آن را دارد. نصب فلنج تنها با قرارگیری منافذ و بخش ها فلنج و جا انداختن آن ها به سادگی انجام می شود.
• عدم نیاز به فرد متخصص لوله کشی کار کردن با فلنج نیاز به تجربه خاص و یا مهارت بالایی ندارد. در حالی که در جوشکاری باید فرد آموزش دیده و باتجربه ای، تجهیزات را با جوش به یکدیگر متصل کند.
• امکان جداسازی فلنج:یکی از برترین مزایای فلنج نسبت به سایر روش های اتصالی نظیر جوشکاری، قابلیت جداسازی (Removable) است. در واقع با جدا کردن اتصال فلنج ، امکان باز و بسته کردن چندباره وجود دارد.
• تعمیر و تعویض آسان انواع فلنج:در جوشکاری با اتصال تجهیزات به کمک انواع الکترود جوش ، امکان جدا کردن و تعمیر به سختی صورت می پذیرد. در اغلب موارد نیز با آسیب به بخش های مختلف همراه است. اما فلنج ها با قابلیت جداسازی، امکان تعمیر آسان و سریع را فراهم می کنند.
• زمان اجرا و نصب کم:کار کردن و نصب فلنج در سیستم های تأسیساتی زمان زیادی نمی برد. شما با صرف زمان بسیار کوتاه می توانید انواع فلنج، لوله و اتصالات را به یکدیگر متصل نمایید.
• تنوع بالای فلنج:فلنج ها در انواع و اقسام مختلفی طراحی و تولید می شود. فلنج ساده، فلنج گلودار، فلنج اسلیپان، فلنج ساکت ولد، فلنج رزوه ای و فلنج لپ جوینت از مهمترین آن هاست. این تنوع بالا در ساخت، اجازه استفاده از فلنج در موارد و شرایط مختلف را فراهم می نماید.
• مناسب بودن قیمت فلنج: در کنار مزایا و قابلیت های خوب فلنج، قیمت آن نیز در رنج بسیار مناسب و مقرون به صرفه ای قرار دارد. البته قیمت فلنج به عوامل مختلفی از جمله نوع، جنس، ابعاد و مشخصات فنی فلنج بستگی دارد. شما عزیزان برای آگاهی از آخرین قیمت فلنج می توانید 
• ابعاد فلنج: فلنج ها در قطرهای داخلی و خارجی مختلفی طراحی و تولید می شوند. همچنین ضخامت آن ها نیز می تواند بسته به شرایط و نوع سیستم پایپینگ متفاوت باشد. پیچ ها معمولاً بر اساس قطر خارجی و برحسب میلیمتر و یا اینچ بیان می شود. به خاطر داشته باشید، هر 1 اینچ برابر 2.52 سانتی متر یا 25.2 میلی متر است. در همین راستا قطر خارجی 16m برابر 1 میلیمتر یا 4/3 (سه چهارم) اینج می باشد.
• کلاس و رده بندی فلنج:فلنج بر اساس استاندارهای مختلف رده بندی می شوند که بر هر یک از رده ها کلاس گفته می شود. استاندارد ASME B1.65، استاندارد DIN و استاندارد API 6A-6B-6BX از مهمترین موارد است. فلنج کلاس 150، کلاس 300، کلاس 400، 600، 900، 1500 و 2500 نیز برجسته ترین کلاس بندی فلنج محسوب می شود.

انواع فلنج

فلنج دارای انواع و اقسام مختلفی هستند که در ادامه با پرکاربردترین آن ها آشنا می شویم.

• فلنج سطح ساده (FLAT FACE FLANGES)این نوع فلنج سطح صافی داشته و برای استفاده همزمان از دو فلنج و اتصالات آبی ریخته گری شده کاربرد دارد. معمولاً از جنس چدن و یا فولاد بوده و برای شرایط فشار کم استفاده بیشتری دارد.
• فلنج سطح برجسته (RAISED FACE FLANGES)فلنج سطح برجسته یا RF به وسیله یک واشر ساخته شده از آزبست یا مواد دیگر، کاملاً بسته شده است.
• سطح برجسته آن در برخی موارد ساف و در بسیاری از مواقع به صورت شیارهای دایره ای است. تعداد و عمق این شیارها بسته به کلاس فلنج متفاوت است.
• فلنج نر و ماده (MALE AND FEMALE FLANGES)این نوع فلنج ها به صورت جفتی طراحی شده و یک بخش دارای برآمدگی و بخش دیگر فرورفتگی دارد. فلنج نر و ماده معمولاً برای کانال ها و تجهیزات پایپینگ کاربرد دارد.
• فلنج دارای زبانه و شیار (TONGUE AND GROOVE FLANGES)فلنج زبانه و شیاردار همانند فلنج نر و ماده دارای دو بخش و به صورت جفت است.
• تفاوت اصلی آن با فلنج نر و ماده در داشتن واشر یا گسکت (gasket) در قطر داخلی است. این امر باعث جلوگیری از سایش و خوردگی این فلنج می شود.
• فلنج رینگی (Ring Type Joint)فلنج رینگی دارای یک سطح فرورفتگی است که به وسیله واشر فلزی بین دو فلنج، پر می شود. این واشر در آب بندی نقش بسزایی دارد. این نوع فلنج اغلب در فشار و دمای بالا (بالاتر از 400 درجه سانتی گراد) استفاده می شود.

انواع فلنج بر اساس نحوه اتصال

فلنج ها به شکل های مختلفی به لوله و یا تجهیزات متصل می شود. مهمترین آن ها شامل موارد زیر است:

• فلنج گلودار جوشی (WELD NECK FLANGE)فلنج گلودار جوشی همان گونه که از نامش پیداست، دارای بخش گردن مانند مخروطی شکل است. بخش انتهای فلنج به لوله جوش می شود. به دلیل ساختار طراحی خاص، مقاومت بسیار خوبی دارد. در فشارهای زیاد و یا دماهای بسیار پایین کاربرد دارد.
• فلنج اسلیپ ان (SLIP ON FLANGE)فلنج اسلیپون با داشتن گسکت یا واشر، نصب و کارکرد بسیار ساده ای دارد. مقاومت فشار داخلی آن حدود 65 درصد فلنج گلودار جوشی است. بنابراین معمولاً در سیستم های رایج و شرایط نه چندان پرفشار استفاده می شود.
• فلنج ساکت ولد (SOCKET WELD FLANGE)این نوع فلنج هم از داخل و هم از بیرون قابلیت جوشکاری دارد. برای سیستم های پایپینگ و لوله کشی در فشار بالا و قطر کم انتخاب ایده آلی است. فلنج ساکت ولد به دلیل مقاومت بالای استاتیک و دوام در برابر خستگی، از پرفروش‌ترین انواع فلنج محسوب می شود.
• فلنج رزوه ای (THREADED FLANGE)داشتن رزوه یا همان دندانه مهمترین مشخصه فلنج رزوه ای است. امکان اتصال بدون جوشکاری، مهمترین مزیت فلنج رزوه ای نسبت به سایر فلنج هاست. امکان استفاده از این نوع فلنج برای فشار و دمای بالا وجود دارد.
• فلنج لبه دار (LAP JOINT FLANGE)فلنج لبه دار، دارای قابلیت چرخش روی محور خود و عدم تماس با سیال است. این نوع فلنج در شرایط زنگ زدگی و خوردگی بهترین انتخاب است.
• فلنج ته کوب (STUB END FLANGE)این فلنج همواره با یک فلنج کف رینگ به عنوان پشتیبان، مورد استفاده قرار می گیرد. برای فشارهای کم و شرایط معمولی استفاده زیادی دارد.
• فلنج کور فلنج کور (BLIND FLANGE)فلنج کور بر خلاف سایر انواع فلنج، دارای منفذ و فضای خاصی نیست. همان طور که از نام آن مشخص است، برای کور کردن و بستن مسیر لوله استفاده می شود.
• فلنج حلقه مشترک (RING-TYPE JOINT FLANGE)داشتن سطح برجسته به همراه حلقه های ماشینی دارای شیار، مهمترین مشخصه این نوع فلنج است. فلنج حلقه مشترک برای کارهای پرفشار (کلاس 600 و بالاتر) و دمای بسیار بالا (بیشتر از 800 درجه فارنهایت) انتخاب مناسبی است.
• فلنج اسپیکات (SPIGOT FLANGE)فلنج اسپیکات دارای یک حلقه دایره ای و تعدادی سوراخ در اطراف آن است. استفاده به عنوان اتصال دهنده، تغییر مسیر و قطر لوله از مهمترین کاربردهای فلنج اسپیکات می باشد.
• فلنج لپ جوینت (LAP JOINT FLANGE)این نوع فلنج بی شباهت با فلنج اسلیپان نیست. تنها تفاوت اصلی آن نداشتن گسکت یا واشر است. فلنج لپ جوینت از یک طرف امکان جوشکاری و از طرفی دگیر قسمتی آستین مانند همانند فلنج ته کوب دارد. نداشتن ارتباط با سیال و چرخش دور محور از دیگر مزایای این نوع فلنج پرکاربرد می باشد.
• فلنج اوریفیس (ORIFICE FLANGE)فلنج اوریفیس نوعی از فلنج های گردن دار بوده و برای بستن و یا کاهش فشار در سیستم استفاده می شود. سوراخ های موجود در این نوع فلنج برای اندازه گیری جریان نیز کارایی دارد.

جدول مشخصات فنی فلنچ

جدول مشخصات فنی فلنج شامل اطلاعات جامعی از مهمترین مشخصه های فلنج است. این مشخصه ها بسته به نوع فلنج متفاوت است. به عنوان مثال در فلنج گلودار، اندازه طول گلوی فلنج فاکتوری مهم در مشخصات فنی محسوب می شود. مواردی نظیر قطر داخلی و خارجی فلنج، قطر شیار و منافذ، ضخامت فلنج و وزن فلنج از مهمترین موارد در جدول مشخصات فنی فلنج است.

در واقع فلنج چیست چه عواملی بر قیمت فلنج تأثیرگذار است؟

بدون شک، قیمت خرید انواع فلنج، عامل تعیین کننده ای برای خریداران است. اگر نگاهی به لیست قیمت انواع فلنج بیندازید، شاهد تنوع بالایی از قیمت فلنج هستید. این تنوع قیمتی به دلیل اثرگذاری فاکتورهای مختلف بر قیمت انواع فلنج می باشد. در ادامه به تأثیرگذاریترین فاکتورها اشاره می نماییم:

• نوع فلنجهمان گونه که در بخش های قبل اشاره، شد فلنج دارای انواع مختلفی است. طبیعتاً نوع فلنج و مشخصات آن تأثیر مستقیم بر قیمت دارد. به عنوان مثال قیمت فلنچ ساکت ولد با قیمت فلنج اسلیپان یا قیمت فلنج رزوه ای متفاوت است.
• کلاس فلنج فلنج ها بر اساس استانداردهای مختلف از جمله ASME B16.5 به کلاس های مختلفی تقسیم می شود. فلنج کلاس 150، فلنج کلاس 300 و فلنج کلاس 900 از پرکاربردترین انواع فلنج است. این اعداد اغلب بر حسب ماکزیمم فشار قابل تحمل بر حسب PSI تعیین می شود. تغییر در کلاس فلنج، مشخصات فنی و قیمت فلنج را دستخوش تغییر می کند.
• جنس فلنجنوع جنس و آلیاژ مصرفی بر قیمت فلنج و کارایی آن اثرگذار است. فلنج فولادی، فلنج برنجی و فلنج چدنی از نمونه های برجسته و پرفروش فلنج هستند. فلنج فولادی اغلب کاربرد و تقاضای بیشتری دارد.
• مشخصات فنی فلنجاگر نگاهی به جدول مشخصات فنی فلنج بیندازید، تفاوت در ابعاد و قطر فلج را مشاهده می کنید. در نتیجه تغییر در ساختار و مشخصات سبب می شود تا قیمت فلنج و ویژگی ها آن نیز تغییر کند.
• مرکز خرید و فروش فلنجمرکز خرید فلنج عامل مهمی در ارائه محصولات با قیمت مناسب است. مجموعه های معتبر به دلیل همکاری با برندهای ایرانی و خارجی و کاهش واسطه ها، قیمت بهتری ارائه می کنند.